1.1 Stedelijk beheer en milieu

Activiteiten

2. We stellen kaders op voor de transitie naar duurzame warmte.

We willen particuliere woningeigenaren ontzorgen bij het nemen van maatregelen voor verduurzaming van de eigen woning.  

4.2 We zorgen ervoor dat bij de energie-transitie zorgvuldig wordt omgegaan met beschermde planten en dieren door een stadsbrede aanpak.

4.5 We onderzoeken welke gemeentelijke gronden (reststroken) ingezet kunnen worden om duurzame energie op te wekken in samenwerking met burgercollectieven.  

1.1 We ronden het raadsvoorstel "(Actualisatie) visie stad zonder afval in 2030" in  2022 af. Hierbij maken we inzichtelijk wat nog meer nodig is om een afvalloze stad te realiseren op het gebied van huishoudelijk afval.

1.2 We verwachten de stadsbrede uitrol van het inzamelsysteem "Omgekeerd inzamelen" in de laagbouw in de eerste helft van 2022 af te kunnen ronden.

1.3.1 In 2022 continueren we het project “ focusteam Voorkomen bijplaatsingen” dat in 2021 gestart is.

1.3.2 In 2022 continueren we de communicatiecampagne inzameling afval en grondstoffen. Naast de campagne “Etensresten scheiden, appeltje, eitje!” loopt ook de campagne “Eigen verpakking? Ja graag!” in het kader van verpakkingsvrij winkelen. Deze campagnes lopen tot en met begin 2022.  Met deze campagnes willen we enerzijds afvalscheiding door bewoners verder verbeteren en anderzijds zo veel mogelijk plastic verpakkingen voorkomen door bewoners te vragen zelf een eigen verpakking (tas, bakje) mee te nemen naar de winkel. De campagne "Eigen verpakking? Ja graag!" richt zich op preventie, namelijk het voorkomen van extra verpakkingen.
1.4 Wij verbeteren de mogelijkheden voor het scheiden van afval in de binnenstad en bij gestapelde bouw, ook voor GFT. In 2021 heeft de raad het raadsvoorstel Inzamelen grondstoffen in de gestapelde bouw vastgesteld (2022-2024) (RB Uitwerkingsplan inzamelen grondstoffen in de gestapelde bouw). In 2022 wordt het project uitrol van de inzameling van grondstoffen PMD, GFT en OPK in de gestapelde bouw voorbereid en uitgevoerd door gemeente en ROVA. In 2022 wordt een apart voorstel voor de gestapelde bouw in de binnenstad inclusief financiële paragraaf aangeboden aan het college en de raad. Hiermee geven we invulling aan motie 2021-074M GFT inzameling voor iedereen in de stadvan 6 juli 2021.

1.5 De geactualiseerde Afvalstoffenverordening is in 2021 vastgesteld door de raad (RB Afvalstoffenverordening gemeente Amersfoort 2021). Indien nodig zullen wij i.v.m. de uitgestelde inwerkingtreding van de Omgevingswet de betreffende artikelen van de  Afvalstoffenverordening Amersfoort 2021 in het jaar 2022 actualiseren, zodat zaken weer in lijn zijn met de nieuwe Omgevingswet. Dit kan met een actualisatie.  
1.6. Via de Afval Verwijdering Utrecht (AVU) regelen we dat de huishoudelijke afvalstoffen en de grondstoffen op een verantwoorde manier worden verwerkt. Jaarlijks ontvangt de raad de AVU begroting en de AVU jaarrekening (RB AVU begroting 2022). Wij zullen hierbij aandacht blijven vragen voor de kwaliteit van grondstoffen. Garanderen van een goede kwaliteit van de ingezamelde grondstoffen (met name PMD, GFT en OPK) is belangrijk i.v.m. de mogelijkheden voor een duurzame afvalverwijdering en afvalwerking en kostenreductie. 
1.7 We werken aan het juridisch mogelijk maken van de moties afval scheiden op scholen (motie 2019-003M) en de motie ja ja sticker (motie 2019-139M).  

1.8 De gemeente voert jaarlijks een aantal zwerfafvalprojecten uit. Hiervoor ontvangen we subsidie van Nedvang. Ook preventie speelt hierbij een belangrijke rol. De subsidie in de huidige vorm loopt tot en met 2022 en stopt daarna. We volgen de ontwikkelingen.

1.9 Het vernieuwen/aanpassen en/of verplaatsen van ROVA heeft hoge prioriteit. De business case verplaatsing van ROVA is rond. In 2022 wordt de nieuwbouw verder uitgewerkt.

2.1 We stimuleren en werken aan uitvoering van de maatregelen uit het plan Samen werken aan Schone lucht – Aanpak luchtkwaliteit (vastgesteld januari 2020). Hiernaast nemen we ook deel aan het landelijke Schone Lucht Akkoord, samen met het Rijk en o.a. Provincie Utrecht en de gemeente Utrecht.
2.2 We onderzoeken de mogelijkheden om te komen tot afspraken met bouwbedrijven en of projectontwikkelaars om met schonere mobiele werktuigen te gaan werken. We willen aansluiten bij landelijke initiatieven zoals, de pilot NRMM (Non Road Mobile Machinery) van het Schone Lucht Akkoord en het Emissieloos Netwerk Infra.

2.3 Voortzetting en verdere ontwikkeling van activiteiten gericht op bewustwording binnenklimaat. I.v.m. corona is het van belang dat wij hier extra op inzetten.

2.4 Zie het onderdeel Mobiliteit voor hoe we werken aan innovatie en schone vormen van persoons- en goederenvervoer.

3.1 We zetten de geluidsanering voort van de laatste hoog belaste woningen op de zgn. B-lijst. We hebben subsidie ontvangen van het Rijk voor de sanering van 155 woningen.
3.2 We voeren het Geluidsplan ter beperking van omgevingslawaai uit (Actieplan geluid 2018-2023) door onder andere het actief inbrengen van geluidadviezen binnen plannen, projecten en de instrumenten van de Omgevingswet om zo -daar waar mogelijk- de geluidsituatie te verbeteren en een gezonde leefomgeving te bevorderen.  
3.3 We werken met rijksmiddelen aan de afspraken en ambities uit het “Convenant Bodem en Ondergrond 2016-2020” en vooruitlopend op de omgevingswet om de bodem actief te beheren en deze te gebruiken als onderdeel van het natuurlijk systeem om bij te dragen aan een gezonde leefomgeving, de energietransitie en klimaatadaptatie. Door onder andere de aanpak van spoedlocaties nazorg en monitoring wordt hieraan invulling gegeven. In 2021 continueren we de sanering van het  NS Vetgasterrein en wordt gestart met verwijdering van puur product.
3.4 De bodem levert een belangrijke bijdrage aan de energietransitie, zie verder ook bij onderdeel 'energietransitie'. Voor de verschillende vormen van bodemenergie (WKO open, WKO gesloten, geothermie) wordt gezocht naar een optimale ordening van de ondergrond samen met de andere functies.
3.5 Met gebiedspartners zoals het Waterschap, werken we samen in de Blue Deal. Voor de grondwaterbeschermings-gebieden werken we met de Provincie en Vitens aan gebiedsdossiers. De Regionale Uitvoeringsdienst Utrecht ondersteunt de gemeente bij het uitvoeren van de bodemtaken.
 In 2021 wordt met deze partners ook gewerkt aan de uitvoering van de Visie op Bodem en ondergrond ter voorbereiding op de Omgevingswet.

3.6 We blijven nauwgezet volgen of Prorail het gebruik van het spoor voor het vervoer van gevaarlijke stoffen, volgens de maximale toegestane aantallen, naleeft. Het Rijk werkt ondertussen aan de herijking van de gegevens rond dit basisnet, daar is door ons input aan geleverd.

4.1 Via het Centrum voor Natuur en Milieu Educatie (CNME) in het GroeneHuis faciliteren we scholen en kinderopvang bij het geven van natuur- en milieueducatie: van natuurbeleving tot en met het leren voor en over duurzaamheid. Het ontvangen van schoolklassen voor lessen en excursies speelt daarbij een belangrijke rol.

4.2 In Het Groene Huis vinden onze inwoners informatie, inspirerende activiteiten en een ontmoetingsplek rond natuur en duurzaamheid. Dit doen we onder andere met wisselende exposities, lezingen en workshops, die deels door inwoners zijn georganiseerd.

4.3 Met vrijwilligers dragen we bij aan het (ecologisch) beheer van het landgoed ter ondersteuning van educatieve activiteiten en natuurgerichte recreatie in en om Het Groene Huis. We zetten het landgoed in als een voorbeeldlocatie van beheer dat op andere plekken in de stad ook wordt of kan worden uitgevoerd in de buitenruimte.

1.1 We zorgen voor structureel beheer van bovengrondse infra, wegen en pleinen, bruggen, tunnels en viaducten, verlichting, vaarwegen, watergangen en vijvers en van de ondergrondse infra: riolering, kabels en leidingen, (toekomstige) afvalcontainers. Daarbij gaan we uit van het  niveau ‘Amersfoortse Basis’, zoals vastgesteld in het 'Integraal Beheerplan Openbare Ruimte 2022-2031'.

1.2 We voeren een vervangingsprogramma openbare ruimte uit op basis van aanpak, strategie en financiële dekking vastgelegd in het 'Integraal Beheerplan Openbare Ruimte 2022-2031' en de uitwerking in het 'Meerjarenuitvoeringsprogramma openbare ruimte 2022-2025'.
1.3 Voor de bosgebieden, parken en andere grotere groengebieden voeren we het beheer uit op basis van vastgestelde beheerplannen, zoals het in 2021 vastgestelde Bosbeheerplan Berg.
1.4 Riolerings- en watertaken voor de periode 2021 tot 2031 worden uitgevoerd op basis van het in 2021 vastgestelde Gemeentelijk Rioleringsplan 2021-2031.
1.5  De droge zomers van 2018, 2019 en 2020 en de zeer hoge temperaturen daarbij hebben ertoe bijgedragen dat de essentaksterfte zich niet verder of maar langzaam ontwikkelt. Sommige essen hebben zich zelfs gedeeltelijk hersteld. Oudere aantastingen zijn overgroeid en meestal niet meer zichtbaar, omdat de omringende takken verder groeien. Dit betekent niet dat de schimmel uit de aangetaste bomen is verdwenen. In 2022 willen we de essen weer monitoren om te zien of de natte zomer van 2021 gezorgd heeft voor een stijging van de essentaksterfte.  
1.6 In het kader van de bestrijding van invasieve exoten is de bestrijding van de Japanse Duizendknoop (JDK) en de Reuzenberenklauw aanbesteed. De aannemer graaft in de periode 2021-2023 de groeiplaatsen van de JDK uit en de grond wordt gezeefd. Waar dit onmogelijk is, wordt de JDK met elektriciteit bestreden. Doelstelling is om minimaal 70% van alle JDK groeiplaatsen met het beschikbare budget, te verwijderen voor eind 2023. In de opdracht is tevens een planmatige bestrijding van de Reuzenberenklauw opgenomen, inclusief de ondersteuning van vrijwilligers.  Voor de Reuzenberenklauw is vastgelegd dat er geen bloeiende planten mogen ontstaan in de contractperiode.
1.7 De overlast van de eikenprocessierups is in 2021 weer gedaald, o.a. door de forse inzet op preventie en bestrijding. De raad wordt in het najaar van 2021 geïnformeerd over de evaluatie van de aanpak in 2021 en het vervolg van de bestrijding in 2022.
1.8 Ter bevordering van de biodiversiteit voeren we ecologisch beheer uit op een groot deel van de Amersfoortse bermen.

2.1  We voeren wijkonderhoud uit voor bomen en groen, speelvoorzieningen en straatreiniging wat voldoet aan de gestelde normen van technische kwaliteit, netheid en beeldkwaliteit, aangepast aan de functie van het gebied.
2.2 Voor alle wijken zijn samen met ouders en kinderen speelruimtekaarten opgesteld, behalve voor Vathorst. In Vathorst kiezen we voor een andere aanpak. Per wijk ligt er hierdoor een plan voor de toekomstige speelruimten, die we in de komende jaren tot 2023 in uitvoering brengen. Dit doen we samen met de vijf beste partijen uit de aanbesteding in november 2020. De planning is als gevolg van de corona maatregelen vertraagd. We zetten ons in om de vertraging in de komende twee jaren in te lopen.

3.1  We werken aan leefbare, duurzame en toekomstbestendige wijken en buurten, door invulling te geven aan maatschappelijke opgaven en ambities. Het gaat bijvoorbeeld om het verminderen van overlast door water, hitte of droogte, het vergroenen en biodiverser maken van stad en wijken, het toegankelijker maken voor iedereen, meer ruimte maken voor fietsers en voetgangers, en het faciliteren van ontmoeting, beweging, sport en spel.
3.2 In 2022 wordt, samen met de stad, de evaluatie van de Groenvisie afgerond, die in de tweede helft van 2021 is gestart. Over de uitvoering van de Groenvisie in de jaren 2017-2021. Waar nodig wordt de Groenvisie geactualiseerd. We gaan verder met het uitvoeren van het programma Klimaatbestendige en Groene Stad met de middelen uit het Coalitieakkoord. Daarmee zetten we, samen met de stad, in op vergroening (o.a. door de bomenweggeefactie), klimaatbestendigheid, biodiversiteit en recreatie in de stad. In 2022 richten we ons extra op de bedrijventerreinen en de tuinen.
3.3 Bij vervangingen, herinrichtingen, inbreidingen en gebiedsontwikkeling houden we rekening met een inrichting die bestendig is voor het toekomstige klimaat (meer hitte, droogte en wateroverlast). Dit doen we door te voorzien in infiltratie en opvang van regenwater (bijvoorbeeld in de wegfundering), ruimte te maken voor groen en uitvoering te geven aan de moties 'Steenbreek plus' en 'Regenwater in de tuin'. De richtlijnen voor klimaatbestendige bouw en inrichting bieden hiervoor de basisuitgangspunten.
3.4 Met de middelen uit het Bomenfonds hebben we in de afgelopen jaren in een gezond en divers bomenbestand geïnvesteerd, waarbij we een zo groot mogelijke variëteit in boomsoorten toepassen. In 2022 wordt het aanplanten van bomen opnieuw aanbesteed om de werkwijze in de komende jaren, binnen de reguliere budgetten, voort te zetten.
3.5 We stimuleren en ondersteunen het vergroenen en daarmee klimaatbestendig maken van schoolpleinen. Steeds vaker beschikken scholen bij de start van het traject al over budgetten voor het vergroenen van het plein. We leggen extra nadruk op de stapsgewijze en doordachte aanpak van het plein, onder andere via de werkplaats groene schoolpleinen. Ook is er extra aandacht voor een eerlijke verdeling van de middelen over de scholen.
3.6 We realiseren in de periode 2019-2022 jaarlijks twee buurttuinen. Hiermee zorgen we voor groene, koele, biodiverse en prettige ontmoetingsplekken in de wijk. De buurttuinen worden vervolgens overgedragen in zelfbeheer.
3.7 We bieden handelingsperspectief aan bewoners en bedrijven om bij te dragen aan een klimaatbestendige en biodiverse inrichting van hun gebouwen, tuinen of eigen omgeving. De regenwatercoaches en het steenbreek netwerk leveren met het delen van hun kennis een belangrijke bijdrage. De website www.amersfoortrainproof.nl is hierin een belangrijk communicatiekanaal.
3.8 We werken aan een waarneembare toename van kenmerkende planten- en dierensoorten in Amersfoort per 2030. In 2022 stellen we hiervoor een plan van aanpak biodiversiteit op, waarin ook aandacht wordt gegeven aan de monitoring van kenmerkende planten en dieren.
3.9 Door stresstesten, risicodialogen en -analyses hebben we inzicht in onze knelpunten en kwetsbaarheden als gevolg van klimaatverandering op wijkniveau. Dit inzicht nemen we mee in gebiedsplannen en projecten in de openbare ruimte. Het inzicht leidt ook tot het opstellen van een gemeentelijk hitteplan.
3.10 Met de inzet van een community manager investeren we in het versterken en uitbreiden van het netwerk 'klimaatbestendige stad' en zoeken we naar nieuwe samenwerkingspartners. Meetjestad onderzoekt hoe 'citizen science' uitgebreid kan worden naar 'community science', waarin burgers, onderzoeksinstellingen, overheid en bedrijven samenwerken.
3.11 In 2020 en 2021 hebben we gewerkt met een subsidieregeling voor groene daken. Hiermee dragen we bij aan het afvlakken van de afvoerpiek bij hevige regenval, het tegengaan van hittestress en leveren we een positieve bijdrage aan tal van andere leefbaarheidsfactoren. Op basis van de behaalde positieve resultaten, het enthousiasme en het potentieel in de stad zetten we de regeling voort. Vanaf 2022 breiden we de doelgroep uit met bedrijven. In 2022 onderzoekt Meetjestad de effecten van groene daken op stedelijke hitte.
3.12 In de regio Vallei en Veluwe is in 2020 en 2021 gewerkt aan een Regionaal Adaptatieplan: een strategische visie en plan van aanpak voor een ruimtelijk adaptief en klimaatbestendige regio. Zowel regionale als lokale vraagstukken hebben hierin een plek. Vanaf 2022 gaan we aan de slag met de uitvoering van dit plan.

4.1 We stimuleren zelfbeheer met het motto 'ja graag'. We hanteren spelregels en bieden ondersteuning bij het opstarten van initiatieven van bewoners, met onze eigen adviseurs en gebiedsbeheerders, maar ook via een raamovereenkomst met groene organisaties en onze eigen wijkonderhoudsaannemers. Hiermee willen wij de betrokkenheid van inwoners bij de eigen leefomgeving vergroten.
4.2 In Amersfoort zijn veel vrijwilligers bezig met groen. We hebben een handboek gemaakt voor het werken met vrijwilligers (veiligheid, flora & fauna, begeleiding). We houden contact met hen en faciliteren hen waar nodig. Veel samenwerkingen met vrijwilligers richten zich op het stimuleren van natuurwaarden. Vanaf 2022 zetten we verder in op het uitbreiden van de bijdrage van vrijwilligers door het opzetten van een nieuwe groep voor het beheer van bosgebieden en de bestrijding van de Japanse Duizendknoop in bosgebieden. Het gaat hierbij met name om het helpen met plantwerk, het weghalen van ongewenste soorten en vegetatiebeheer rondom poelen. Daarnaast gaan we samen met zo’n 40 personen het ecologisch en natuurvriendelijk beheer van het Park Elisabeth Groen verder uitwerken en uitvoeren.