Bestuur en Participatie
De opgaven en vraagstukken waar we voor staan willen wij zoveel mogelijk in samenspraak met onze bewoners en ondernemers oplossen. Het betrekken van belanghebbenden bij het maken van plannen verwachten we ook van particuliere initiatiefnemers. De participatiegids geeft handvatten voor participatie inclusief een stappenplan voor de meest complexe ruimtelijke ontwikkelingen. Ook bij de ruimtelijke initiatieven die we bespreken aan de omgevingstafel vragen we initiatiefnemers om belanghebbenden te betrekken bij het uitwerken van hun plannen.
Om meer (groepen) mensen gelegenheid te geven om te reageren op projecten en beleid, maken we gebruik van het online participatieplatform www.metamersfoort.nl . We hebben bij het organiseren van participatie oog voor de (groepen) mensen die het betreft en wat zij nodig hebben om mee te kunnen doen. Waar mogelijk gaan we naar mensen toe. We voeren gesprekken aan de keukentafel, op de markt of in de wijken. Ook proberen we ingewikkelde inhoud eenvoudig over te brengen, bijvoorbeeld met filmpjes of infographics.
Corona heeft voor extra uitdagingen gezorgd als het gaat om het betrekken van bewoners, met name omdat fysieke bijeenkomsten (bijna) niet konden plaatsvinden. Na een onverwacht snelle start in 2020 hebben we in 2021 onze draai gevonden in het op afstand organiseren van digitale bijeenkomsten. Via online live events, webinars , talk shows en www.metamersfoort.nl groeit het aantal inwoners dat we bereiken in omvang en diversiteit. We zien dat online vaak meer en andere mensen meedoen dan bij de fysieke bijeenkomsten. Waarschijnlijk verlaagt de mogelijkheid om vanuit huis online deel te nemen de drempel om een bijeenkomst te bezoeken. Bovendien is www.metamersfoort.nl zeven dagen per week 24 uur per dag beschikbaar. Mensen kunnen het platform bezoeken op het moment dat hen het meest schikt. Voor iedereen, ook de digitaal minder vaardige bewoner, blijven we offline mogelijkheden bieden om met ons in gesprek te gaan. In brieven geven we bijvoorbeeld aan hoe we telefonisch bereikbaar zijn en bieden we de mogelijkheid om informatie per post toe te sturen.
We staan open voor initiatieven uit de stad. We denken graag mee over de mogelijkheden om het initiatief te realiseren. Ter ondersteuning kunnen initiatiefnemers bijvoorbeeld een beroep doen op buurtbudgetten en op financiering vanuit IDB033. In beide gevallen hebben bewoners invloed op de besluitvorming over de verdeling van de budgetten. Wij ondersteunen en faciliteren de stichting Bewoners033 die zich inzet om een plek te bieden waar initiatiefnemers kennis en ervaringen met elkaar kunnen uitwisselen.
Verder evalueren wij in 2021 de projecten Parkhuis en Elisabeth Groen. We kijken hierbij naar de succesfactoren en verbeterpunten in deze (bijzondere) samenwerking tussen gemeente, (sociaal) ondernemers en bewoners. De uitkomsten delen wij met andere initiatiefnemers en belangstellenden. We gebruiken de resultaten zelf ook voor de invoering van de Wet versterking participatie op decentraal niveau en de uitvoering van de City Deal Impact Ondernemen. Ook kunnen de uitkomsten meegenomen worden in de voorbereiding naar de volgende bestuursperiode om desgewenst verdere afspraken te maken over bestuurlijke vernieuwing en/of het stimuleren van bewonersinitiatieven.
In 2022 zal naar verwachting de nieuwe Wet versterking participatie op decentraal niveau in werking treden. De nieuwe wet vraagt van gemeente kaders te formuleren voor bewonersparticipatie: niet alleen in beleidsvoorbereiding maar ook bij uitvoering. Voor gemeenten betekent het dat ze een participatieverordening moeten opstellen. Gemeenten kunnen zelf bepalen of daar bijvoorbeeld het zogenaamde uitdraagrecht (Right to Challenge) wordt opgenomen. Er zijn in Amersfoort al veel geschreven en ongeschreven regels rondom participatie. Het is goed om daar samenhang in aan te breng en te actualiseren waar nodig. Ook biedt het ons de mogelijkheid om lokaal nadere kaders en spelregels over het uitdraagrecht te formuleren. Conform advies van de VNG denken wij dat het goed is om de invoering hiervan te betrekken bij de (voorbereiding op de) nieuwe bestuursperiode.
In die nieuwe bestuursperiode zal de bestuurlijke vernieuwing nog steeds in de aandacht staan, omdat we blijven nadenken hoe zelfredzaamheid wordt versterkt en hoe bestuur en burger dichter bij elkaar kunnen komen. Wij werken graag mee aan burgerinitiatieven op het gebied van bestuurlijke vernieuwing. Op dit moment zijn er verschillende burgerinitiatieven (waaronder een gelote burgerraad en een burgerberaad over klimaat) in ontwikkeling die een waardevolle bijdrage kunnen leveren aan het lokale bestuur. De meerwaarde van deze initiatieven hebben een nieuwe impuls gekregen door het (landelijke) rapport van de commissie Brenninkmeijer, met name voor de grotere en politiek ingewikkelder vraagstukken zoals de energietransitie. Wij staan open voor deze initiatieven uit de samenleving en ondersteunen waar nodig graag om ze een stap verder te brengen.
Verkiezingen
De organisatie van de Tweede Kamerverkiezingen heeft om inspanning gevraagd vanwege corona maatregelen, waaronder de mogelijkheid van briefstemmen en twee extra dagen waarin via early voting kon worden gestemd. De complexiteit van de wetgeving en de organisatie van verkiezingen zijn de afgelopen jaren sterk toegenomen. Zo zijn er meerdere aanpassingen doorgevoerd in de Kieswet. Er zijn experimenten met stembiljetten, stemmachines en het verbeteren van de toegankelijkheid van voorzieningen. Procedures zijn verzwaard en er wordt meer aandacht gevraagd voor beveiliging rond verkiezingen. Het aantal stembureaus en stembureauleden is de laatste jaren gegroeid, waarbij de stemlokalen zijn voorzien van extra voorzieningen voor bereikbaarheid en toegankelijkheid en faciliteiten voor het stemmen door kiezers met een beperking. Het verruimen van de tijden, en zelfs dagen, waarop gestemd kan worden, gecombineerd met de verdere digitalisering betekent ook iets voor de vrijwilligers en het beroep dat daar op gedaan wordt.
Waar decennialang de verkiezing steeds op één dag geconcentreerd was – namelijk woensdag of donderdag – is de organisatie sinds 2021 uitgegroeid naar een evenement van vijf dagen: drie dagen stemming (ma-wo) en twee dagen centraal tellen (do-vr).
Deze toegenomen complexiteit en inrichting leiden tot een herinrichting van de organisatie. De tegemoetkoming van het rijk uit het gemeentefonds en de rijkstoelage vanwege coronamaatregelen dekken de kosten onvoldoende: ook financieel voorzien wij een herinrichting zodat we voor de komende 10 jaren (2022 tot en met 2031) de verkiezingen op een goede manier kunnen organiseren.
Op 16 maart 2022 zijn er gemeenteraadsverkiezingen. Bij de organisatie van de verkiezingen is er wederom extra aandacht voor de toegankelijkheid van de stemlokalen. Iedere Amersfoorter moet binnen een redelijke afstand kunnen stemmen in een toegankelijk stemlokaal. Na de verkiezingen zullen de gemeenteraadsfracties in een proces van informatie en formatie komen, tot het aanstellen van een nieuw college. De ervaring leert dat een nieuw akkoord meestal leidt tot aanpassingen in prioriteiten, wat tot uitdrukking zal komen in de begroting van 2023.
Ook bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2022 zal het college samen met de raad en de griffie werken aan het bevorderen van de opkomst. De successen en lessen uit 2018 worden daarbij betrokken.
Regionale samenwerking
De regio wordt steeds belangrijker. Omdat mensen, bedrijven en organisaties zich steeds meer organiseren en bewegen in regionale netwerken is het (economische) belang van regio’s in de afgelopen jaren steeds groter geworden. Grote opgaven pakt het Rijk steeds vaker in samenwerking met regio’s op in Rijk-regio trajecten. Instrumenten zoals de Woondeals, Regiodeals en de NOVI-gebieden in het kader van de Nationale Omgevingsvisie zijn daar een paar voorbeelden van.
De vergrote aandacht van het Rijk voor de regio heeft ook tot het gevolg dat het Rijk keuzes moet maken met welke regio’s ze wilt samenwerken. De complexiteit van de opgave en de mate waarin er een direct nationaal belang is spelen tezamen met politieke overwegingen, een grote rol. We constateren dat de kans op ondersteuning vanuit het Rijk groter is vanuit een bredere strategische alliantie met andere stedelijke regio’s. Vanwege het groeiende belang van de regio (incl. regionale schaalgrootte en bestuurskracht) geven wij extra aandacht aan de versterking van de (boven)regionale samenwerking. Hierbij kijken wij nadrukkelijk naar het versterken van samenwerkingsrelaties met andere stedelijke regio’s. Wij betrekken daarbij de inzichten die op dit punt geschetst zijn in de verstedelijkingsstrategie (‘Ontwikkelbeeld’) van regio Amersfoort voor de periode tot 2040.
Voor het sociale domein wordt regionale samenwerking nog belangrijker. Voor de jeugdzorg en beschermd wonen zijn regiovisies ontwikkeld. Omdat er in beleidsuitgangspunten veel overeenkomsten zijn tussen de gemeente, maar in de dagelijkse uitvoeringspraktijk nog wel veel verschillen zitten die de transformatie in de weg zitten, gaan wij samen met andere gemeenten bekijken hoe met behoud van lokale identiteit uitvoering van beleid meer kunnen uniformeren.
Wij hebben op dit moment een actieve rol in de Regio Amersfoort, Utrecht Region en de Economic Board Utrecht (EBU). Het college bepaalt op basis van de voorliggende opgaven en andere relevante aspecten (o.a. co-financieringsvoorwaarden Rijk) of en zo ja welke samenwerkingen/allianties worden aangegaan.
We werken samen met de provincie, waterschappen en andere gemeenten aan het versterken van de regionale bestuurskracht (‘Sterk Utrechts Bestuur’) en regionale lobbykracht (‘Utrechts aanbod’). Meer regionale samenwerking vraagt ook om democratische innovatie en nieuwe oplossingen voor het in positie brengen van gemeenteraden, om zo de legitimiteit van de regionale samenwerking te blijven borgen.
Dienstverlening
De afgelopen jaren is met name onze digitale dienstverlening verbeterd. We hebben gewerkt aan méér, slimmere en simpelere digitale formulieren waardoor inwoners steeds vaker vanuit huis 24x7 zaken met ons kunnen doen. Ook zijn we in 2021 gestart met digitale balies voor Burgerzaken en Belastingen. Dit ontwikkelen we verder door, zo blijven we stappen zetten in het innoveren van onze online dienstverlening. Ook kijken we daarbij goed naar wat er landelijk gebeurt. Door bijvoorbeeld gebruik te maken van een landelijke voorziening als Mijnoverheid en door te kijken naar andere veelbelovende innovaties, zoals chatbots en apps waarmee klanten zich kunnen identificeren als ze zaken met de gemeente willen doen (bijvoorbeeld de IRMA app).
Er kan steeds meer digitaal, tegelijkertijd realiseren we ons dat Amersfoorters soms liever persoonlijk contact hebben of dat we ons werk beter kunnen doen bij een ontmoeting. Dus: digitaal waar het kan, persoonlijk waar het moet. Dat blijft het uitgangspunt.
Persoonlijk contact vindt met name plaats aan de telefoon van ons Klant Contact Centrum en aan de verschillende balies, o.a. van Burgerzaken. Door Corona kwam deze dienstverlening in de afgelopen 1,5 jaar wel onder druk te staan. Bij Burgerzaken omdat klanten alleen nog maar op afspraak en gepaste afstand langs konden komen; dat maakte dat er minder klanten per dag konden worden geholpen. Aan de telefoon van het KCC was het tijdelijk lastiger om bellers goed intern door te verbinden omdat thuiswerkende medewerkers aanvankelijk minder goed bereikbaar waren.
In 2021 en 2022 vervangen we ons telefoonsysteem, de software die we gebruiken voor de afhandelingen van de meldingen openbare ruimte en het CMS van de gemeentelijke website. Dat gaat ons helpen om op tal van punten de dienstverlening verder te verbeteren
Onze dienstverlening wordt in toenemende mate plaats en tijd onafhankelijk. De digitale balies die vanaf 2021 zijn gestart voor Burgerzaken en Belastingen worden doorontwikkeld zodat steeds meer online dienstverlening kan plaatsvinden. Daarbij ontsluiten we een deel van onze dienstverlening ook via mijn overheid. Daarbij onderzoeken we tevens innovaties als werken met een chatbox en met de IRMA app.
Privacy en bescherming persoonsgegevens
We werken continue aan gegevensbescherming en aan de borging van het privacybewustzijn. We zorgen voor een adequate bescherming van de persoonsgegevens voor onze inwoners. De ingezette koers van zorgvuldig werken met persoonsgegevens is voortgezet en als positief beoordeeld door de functionaris gegevensbescherming en de rekenkamercommissie. Het register van verwerkingen is geactualiseerd, er is veel gedaan op het gebied van bewustwording bij medewerkers en inwoners. Er is een start gemaakt met de uitwerking van de rol van de stelselhouder en het geactualiseerde privacybeleid is vastgesteld. Het waardengesprek over privacy en gegevensbescherming vertaalt zich in een termijnagenda, waarbij de aanbevelingen van de Functionaris gegevensbescherming en de aanbevelingen van het rekenkameronderzoek van 2021 leidend zijn.
De bevindingen van de Rekenkamer bevestigen het inzicht van het college dat we zorgvuldig zijn met de bescherming van persoonsgegevens. Ondanks dat het rapport een positief beeld heeft geschetst, vraagt de constant ontwikkelende wetgeving dat we hier permanent actief op blijven inzetten. Het onderzoek heeft de ideeën van het college bevestigt over wat goed gaat en wat beter kan. Dit beeld kwam ook naar voren uit de aanbevelingen uit het jaarverslag 2019 – 2020 van de Functionaris gegevensbescherming. Wel worden aanbevelingen van de Fg en de Rekenkamercommissie verwerkt bij de uitvoering en rapportage.